صنایع سهمی از سبد ارز ترجیحی ندارند
پیش از تحریمها، فهرست کالاهایی که از ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده میکردند، بلند بود. بیشتر تولیدکنندگان اقلام صنعتی برای واردات مواد اولیه موردنیازشان از ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده میکردند.
بهعنوان مثال، تولیدکنندگان تایر با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی دوده موردنیاز خود را که یکی از اقلام پایه تولید لاستیک است، وارد میکردند. با اعمال محدودیتهای بینالمللی و کاهش منابع ارزی کشور که بیشتر از ناحیه صادرات مواد خام از جمله نفت بود، گستره دربرگیری این ارز به کالاهای صنعتی کم و کمتر شد و امروز ارز ۴۲۰۰ تومانی فقط به برخی کالاهای اساسی اختصاص مییابد. در اینباره برخی کارشناسان معتقدند برای جراحی اقتصاد باید قیمتها واقعی شده و ارز ۴۲۰۰ تومانی که خود بخشی از رانت موجود را رقم زده، حذف شود.
تخصیص ارز ارزان برای واردات مواد اولیه
آرمان خالقی، عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در اینباره به صمت گفت: صنعتگران به لحاظ خرید تجهیزات و ماشینآلات صنعتی، بهندرت بتوانند از این یارانه استفاده کنند.
وی افزود: بخش تولید نیاز به ارز و تسهیلات دارد و تولیدکننده بهدنبال کمکهای مالی ارزانقیمت هستند. در حالحاضر ارز ۴۲۰۰ تومانی بیشتر به تامین مواد اولیه خطوط تولید تخصیص داده میشود.
او ادامه داد: دولت در شرایط فعلی، ارز ارزانقیمت را بیشتر به مواد اولیه کالاهای اساسی موردنیاز جامعه تخصیص میدهد؛ بنابراین امروز این یارانه در صنایع غذایی بیشتر مورداستفاده قرار میگیرد.
پولی که از جیب مردم میرود
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در اقتصاد کلان، ارز ارزان پذیرفتنی نیست، گفت: بهطور قطع اینکه دولت نرخ خاصی را برای ارز تعیین کند و این نرخ برای سالها، ثابت نگه دارد درحالیکه نرخ واقعی آن در سطح جامعه عدد دیگری است، رویکردی اقتصادی نیست.
او تصریح کرد: تفاوت ارز دولتی با آزاد بسیار زیاد است و ارز آزاد، ۵ برابر ارز دولتی نرخ دارد.
خالقی درباره اینکه تخصیص ارز ارزانقیمت در شرایط تحریم و دوره جنگ اقتصادی توجیهپذیر نیست، گفت: مخالفان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی همین استدلال را دارند اما سوال این است که مابهالتفاوت ارز دولتی و آزاد را چه کسی میپردازد؟ هنگامیکه کالایی در بازار جهانی یک دلار است و نرخ یک دلار در کشور مثلا ۲۵ هزار تومان، برای اینکه هزینه تولید کاهش پیدا کند، دولت به صنعتگر یارانه ارزی پرداخت میکند؛ یارانهای که در واقع از بودجه کشور و از محل فروش نفت و مواد معدنی است.
وی تاکید کرد: این مابهالتفاوت را دولت پرداخت میکند که کالا ارزان بهدست مصرفکننده برسد؛ بنابراین از جیب تمام مردم هزینه میشود. علاوهبر این، چون این پول(ارز دولتی)، ارزانقیمت است، خریدار برای خرید کالاها و اقلام باکیفیت حساسیت زیادی ندارد.
یارانهای که در بازار گم میشود
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در ادامه سخنان خود با بیان اینکه آیا این یارانه پرداختی به جامعه هدف میرسد، عنوان کرد: مهمترین نکته در بحث تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی این است که افراد نیازمند از آن بهرهمند میشوند یا خیر؟ بهعنوان نمونه، نهادههای دامی با ارز ۴۲۰۰ تومانی خریداری میشود تا خوراک دامی ارزان بهدست دامدار برسد و در نهایت شیر ارزان یا در حوزه صنایع غذایی سایر محصولاتی لبنی ارزان بهدست مردم برسد.
خالقی تصریح کرد: این مسئله به سازکاری نظارتی نیاز دارد که نخست کنترل کند تا به لحاظ کیفیت، محصول مرغوب خریداری شود و برخی از رانت موجود به نفع سود بیشتر استفاده نکنند، چراکه فضا برای تقلب مهیا و در چنین شرایطی امکان سوءاستفاده زیاد است. وقتی ارز ارزان داده میشود، معمولا افراد به کیفیت و فناوری کالا توجه زیادی نداشته و هر محصولی که عرضه شود را خریداری میکنند.
از سوی دیگر، تولیدکننده میانی هم بهدنبال محصولات ارزانقیمت است. از این نکات نباید غافل شد.
او ادامه داد: دیگر اینکه ممکن است بخشی از کالاهای وارداتی با ارز ارزانقیمت، نشتی داشته باشد و وارد بازار آزاد شود و این یعنی ایجاد منافع برای افرادی خاص. در چنین شرایطی با وجود پرداخت یارانه و ارز ارزانقیمت، کالایی با کیفیت نامناسب و نرخ بالا به مصرفکننده نهایی میرسد.
یارانه ارزی به جامعه هدف نمیرسد
خالقی با بیان اینکه این زنجیره ادامه دارد، گفت: برخی تولیدکنندگان با تغییرات جزیی، محصول نهایی را از زنجیره تعرفهای و قیمتگذاری دستوری خارج میکنند. به این ترتیب، نظارت و کنترل در این زنجیره اهمیت بسیاری دارد.
او افزود: آیا دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای نهادهها پرداخت نکرد که مرغ با نرخ پایین بهدست مصرفکننده برسد؟ تخممرغ گران نشود؟ آیا محقق شد؟ نرخ این اقلام از سال گذشته تا امسال چند درصد افزایش داشته است؟
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه رفتارها در این حوزه ناعادلانه است، اظهارکرد: چنین عملکردی آنگونه که انتظار میرود به جامعه هدف نمیرسد؛ بنابراین بخشی از پول بهنام مردم به جیب یک افراد معدودی سرازیر میشود.
رعایت عدالت و تکنرخی کردن ارز
این کارشناس حوزه صنعت در پاسخ به این پرسش که چه تعداد طرح نیمهصنعتی به ارز ۴۲۰۰ تومانی وابسته است، گفت: طرحهای نیمهتمام زیادی در حوزه صنعت وجود ندارد که به این ارز دولتی وابسته باشند. علاوهبر این، دولت اولویت را بر کالاهای اساسی قرار داده، زیرا منابع ارزی زیادی در کشور نداریم.
او اضافه کرد: از سوی دیگر در حوزه واردات اقلام صنعتی، برای کالاهایی که مشابه آن در داخل تولید میشود، محدودیت واردات داریم. برای واردکردن تجهیزات تولید، براساس قانون، طرح ساخت داخل پیگیری شده و صنعتگر باید از امکانات و ظرفیتهای داخل حداکثر استفاده را داشته باشد. بنابراین تولیدکنندگان بهاستثناء چند صنعت به این ارز ارزانقیمت دسترسی ندارند.
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت گفت: شرکتهای صنعتی معمولا برای تامین ارز موردنیاز در حوزه واردات ماشینآلات و تجهیزات تولید، ارز نیمایی از محل ارز صادراتی محصولات تهیه یا از بازار آزاد خریداری میکنند.
خالقی یادآور شد: بیشتر صنایع کشور به ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی وابستگی ندارند و در واقع این ارز به آنها تعلق نمیگیرد و چند سالی است با کاهش منابع ارزی، مشمول دریافت ارز دولتی نمیشوند.
او ادامه داد: حذف این ارز روی صنایع تاثیر زیادی ندارد. البته بودن آن خوب است بهشرط اینکه اجحافی در حق منابع ملی نباشد؛ علاوهبر اینکه منافع آن به جامعه هدف برسد. سود این یارانه نباید فقط در جیب تولیدکننده برای راهاندازی خط تولید باشد.
خالقی با تاکید بر رعایت عدالت گفت: در این راستا باید تمام تلاشها و امکانات کشور برای تکنرخی کردن ارز باشد و منابع ارزی به محلهای مناسب هدایت پیدا کند.
تکلیف مشخص نیست
این کارشناس حوزه اقتصاد در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: با تکنرخی شدن ارز در نهایت میتوان یارانه را به مصرفکننده نهایی و مردم پرداخت کرد.
عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به این پرسش که تجربه نشان داده پرداخت یارانه به مردم همراه با افزایش قیمتها بوده، گفت: روش اشتباه نیست، بلکه رفتار ما بهگونهای است که بهاصطلاح به آن شترمرغگاوپلنگ میگویند. تکلیف مشخص نیست که آیا میخواهیم تابع اقتصاد آزاد باشیم یا اقتصاد دولتی محض.
او تصریح کرد: در اقتصاد دولتی میخواهیم دولت نیمنگاهی به اقتصاد داشته و حمایتهای دولتی باشد اما همهچیز آزاد باشد.
خالقی در پایان گفت: اگر هدفمندی یارانهها بهدرستی اجرا میشد، امروز صنایع کشور به لحاظ نقدینگی با مشکلات خیلی کمتری روبهرو بودند؛ بنابراین برای پرداخت یارانه و اختصاص یافتن ارز دولتی باید برنامهریزی درست باشد تا به اهداف تعیینشده در صنعت از جمله توسعه دست پیدا کنیم.
https://www.smtnews.ir/article/%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%B3%D9%87%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%B2-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D8%AD%DB%8C-%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF
من آرمان خالقی، قائم مقام دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت هستم.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخشهای موردنیاز علامتگذاری شدهاند *
(فیلم) دلیل موافقان تعطیلی پنجشنبهها، افزایش نرخ باروری است! – فراز دیلی 1403/02/22
گفتگوی تلفنی برنامه ی نمودار – رادیو ایران 1403/02/18
مصاحبه با شبکه ی «بالاتر» در خصوص تعطیلی روزهای هفته – اردیبهشت 1403
اجرا نشدن ماده 24 قانون بهبود محیط کسبوکار، ترک فعل است – اتاق ایران آنلاین 1402/11/25
دانش برروز در بحث معدن نداریم – صفحه اقتصاد 1402/05/19
تمامی حقوق این وبسایت محفوظ و متعلق به مهندس آرمان خالقی می باشد و هرگونه نشر مطالب آن آزاد و منوط به ذکر مرجع است.